Κολονοσκόπηση

Τί είναι η κολονοσκόπηση;

Η κολονοσκόπηση είναι μια εξέταση με την οποία εξετάζουμε το εσωτερικό τοίχωμα του παχέος εντέρου (κόλον) που περιλαμβάνει το τυφλό με τη σκωληκοειδή απόφυση, το ανιόν, το εγκάρσιο, το κατιόν, το σιγμοειδές και το ορθό. Αυτό γίνεται με το κολονοσκόπιο, έναν εύκαμπτο σωλήνα διαμέτρου μεταξύ 12 και 13 χιλιοστών που στο τελικό άκρο του φέρει κάμερα και απεικονίζει σε οθόνη υψηλής ευκρίνειας το εσωτερικό του αυλού του παχέος εντέρου.

Για ποιό λόγο πρέπει να υποβληθώ σε κολονοσκόπηση;

Ο γιατρός θα συστήσει να υποβληθεί κάποιος σε κολονοσκόπηση εάν εμφανίσει:

• Αίμα στις κενώσεις,

• Διαταραχές των κενώσεων,

• Πτώση του αιματοκρίτη από ανεπάρκεια σιδήρου,

• Κοιλιακό άλγος που χρονίζει και δεν ερμηνεύεται από προφανή αίτια,

• Παθολογικά ευρήματα σε κάποια άλλη εξέταση, τα οποία μπορεί να υποδηλώνουν βλάβη στο παχύ έντερο,

• Ιστορικό πολυπόδων και καρκίνου του παχέος εντέρου ή άλλου καρκίνου στο ίδιο άτομο ή σε άτομο της οικογένειας του.

Φυσικά εξέχοντα ρόλο έχει η προληπτική κολονοσκόπηση στον προληπτικό έλεγχο έναντι του καρκίνου του παχέος εντέρου. Στόχος είναι η εντόπιση των προκαρκινικών βλαβών όπως πολυπόδων πριν εξελιχθούν σε καρκινικές, καθώς και των καρκινικών βλαβών όσο είναι ακόμη πλήρως αντιμετωπίσιμες.

Προετοιμασία κολονοσκόπησης:

Για τη διενέργεια της κολονοσκόπησης το κόλον θα πρέπει να έχει προετοιμαστεί σωστά ώστε να έχει καθαριστεί πλήρως με καθαρτικά, σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού. Έτσι θα καθίσταται δυνατή η επισκόπηση ολόκληρου του εσωτερικού του τοιχώματος.

Ποιά δίαιτα θα πρέπει να ακολουθήσω προ της εξετάσεως;

Για περίπου 5 ημέρες προ της εξετάσεως θα πρέπει να αποφύγετε τροφές πλούσιες σε φυτικό υπόλειμμα όπως φρούτα, λαχανικά, χόρτα, όσπρια, ξηρούς καρπούς, θα πρέπει να αποφεύγετε τα γαλακτοκομικά προϊόντα και εάν λαμβάνετε σκευάσματα σιδήρου, θα πρέπει να τα διακόψετε. Την ημέρα προ της εξετάσεως θα πρέπει να ακολουθήσετε αυστηρά υδρική δίαιτα με νερό, ζωμό σούπας, ζελέ (όχι κόκκινο), χυμούς νέκταρ (κατά προτίμηση μήλου, όχι φυσικούς χυμούς), τσάι, καφέ (χωρίς γάλα), χαμομήλι, σόδα. Τα υγρά καλό είναι να λαμβάνονται έως και περίπου τέσσερις ώρες πριν από την εξέταση.

Πώς προετοιμάζομαι για την κολονοσκόπηση;

Για να καθαριστεί το κόλον θα πρέπει να λάβετε ένα καθαρτικό. Μπορείτε να το λάβετε εξολοκλήρου την προηγουμένη της εξέτασης ή να το λάβετε σε δύο δόσεις με τη δεύτερη δόση να λαμβάνεται 4 με 6 ώρες προ της έναρξης της εξέτασης. Στη δεύτερη περίπτωση, η προετοιμασία ενδεχομένως να είναι ευκολότερη και αποτελεσματικότερη αλλά συνήθως απαιτεί τη λήψη της δεύτερης δόσης πολύ νωρίς το πρωί. Τα συνηθέστερα σκευάσματα προετοιμασίας συνιστούν τη λήψη τεσσάρων λίτρων διαλύματος, υπάρχουν όμως και σκευάσματα που απαιτούν τη λήψη τριών ή ακόμη και δύο λίτρων συνολικά. Η επιλογή του κάθε σκευάσματος συνοδεύεται από ενδείξεις και αντενδείξεις τις οποίες θα πρέπει να συζητήσετε με τον γιατρό σας. Η πιο διαδεδομένη μέθοδος είναι η προετοιμασία με τέσσερα λίτρα διαλύματος μακρογόλης η οποία παρότι απαιτεί τη λήψη της μεγαλύτερης ποσότητας υγρού διαλύματος, είναι αποτελεσματική και ασφαλής. Ψύξη του διαλύματος μακρογόλης και κατάποση του με καλαμάκι καθιστά τη διαδικασία καλύτερα ανεκτή.

Στόχος της προετοιμασίας είναι η αποβολή καθαρών υδαρών κενώσεων. Εάν κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας αισθανθείτε ναυτία καλό είναι να συμβουλευθείτε τον γιατρό σας.

Τί πρέπει να κάνω εάν λαμβάνω φάρμακα;

Εάν λαμβάνετε φάρμακα πρέπει να ενημερώσετε το γιατρό σας. Συνήθως απαιτείται η διακοπή των σκευασμάτων σιδήρου και σε κάποιες περιπτώσεις η διακοπή ή τροποποίηση των αντιαιμοπεταλιακών, των αντιπηκτικών και ενδεχομένως των αντιδιαβητικών φαρμάκων. Ο γιατρός θα αποφασίσει τη λήψη ποιών σκευασμάτων θα διακόψετε ή θα τροποποιήσετε.

Τί να περιμένω την ημέρα της εξέτασης;

Ο γιατρός ή ο νοσηλευτής θα επαναλάβει τις βασικές διαδικασίες της εξέτασης και θα σας ζητήσει να υπογράψετε στο ειδικό φυλλάδιο συναίνεσης. Θα σας τοποθετηθεί ένας ενδοφλέβιος καθετήρας και θα συνδεθείτε με συσκευή μέτρησης των βασικών ζωτικών σας παραμέτρων (κορεσμός οξυγόνου, καρδιακός ρυθμός, αρτηριακή πίεση). Θα σας χορηγηθούν υγρά και κατασταλτικά ή /και αναλγητικά φάρμακα μέσω του ενδοφλέβιου καθετήρα ώστε να χαλαρώσετε και να ανεχθείτε την εξέταση καλύτερα. Εάν η εξέταση πραγματοποιείται με παρουσία αναισθησιολόγου, πιθανόν να σας χορηγηθεί φάρμακο βαθιάς καταστολής ώστε να μην αντιληφθείτε τίποτε κατά τη διάρκεια της. Κατά τη διενέργεια της κολονοσκόπησης ενδεχομένως να αισθανθείτε έντονο φούσκωμα (μετεωρισμό). Προέρχεται από την εμφύσηση αέρα εντός του αυλού του παχέως εντέρου από ειδική οπή του κολονοσκοπίου, ώστε τα τοιχώματα να διαταθούν και να γίνουν καλύτερα ορατά. Ο γιατρός μπορεί με ειδικούς χειρισμούς να περιορίσει το φαινόμενο, θα πρέπει όμως να τον ενημερώνετε κατά τη διάρκεια της εξέτασης για πόνο ή δυσφορία.

Επιπλοκές κολονοσκόπησης:

Η κολονοσκόπηση είναι σχετικά ασφαλής και οι επιπλοκές της αν και σπάνιες περιλαμβάνουν:

• Αιμορραγία από το σημείο λήψης βιοψιών ή μετά από πολυπεκτομή η οποία είναι συνήθως μικρή και ελέγχεται εύκολα,

• Διάτρηση του τοιχώματος του παχέως εντέρου η οποία όμως ευτυχώς συμβαίνει σπάνια,

• Ανεπιθύμητες ενέργειες των κατασταλτικών, με σημαντικότερη την καταστολή του αναπνευστικού, οποία όμως είναι εύκολα αντιμετωπίσιμη,

• Αν και η κολονοσκόπηση είναι η εξέταση εκλογής στην εξέταση του παχέως εντέρου, ακόμη και ο πιο έμπειρος ενδοσκόπος μπορεί να μη διακρίνει την ύπαρξη κάποιας βλάβης.

Ανάρρωση από την κολονοσκόπηση:

Μετά το πέρας της κολονοσκόπησης πιθανότατα θα παραμείνετε στον ίδιο ή σε παρακείμενο χώρο μέχρι την πλήρη αποδρομή της επίδρασης των κατασταλτικών φαρμάκων που λάβατε κατά την εξέταση. Πιθανώς να αισθάνεστε φούσκωμα στην κοιλιά το οποίο όμως σταδιακά θα υποχωρήσει. Θα μπορέσετε να σιτιστείτε κανονικά λίγες ώρες μετά την εξέταση. Στους περισσότερους ασθενείς κατά την κολονοσκόπηση χορηγείται κάποιος τύπος κατασταλτικού (μέθης) ο οποίος καθιστά την οδήγηση και την εργασία αδύνατη. Ο ασθενής πρέπει να συνοδεύεται και να μεταφέρεται σπίτι του με ασφάλεια από άλλο πρόσωπο και δύναται να οδηγήσει και να επιστρέψει στην εργασία του την επομένη της εξέτασης. Για τους περισσότερους η κολονοσκόπηση είναι μια εξέταση καλά ανεκτή και ακολουθείται μόνο από αίσθημα κούρασης και πιθανόν μετεωρισμού. Συμπτώματα όπως έντονο κοιλιακό άλγος, σκληρά κοιλιακά τοιχώματα, έμετος, πυρετός, αιμορραγία από το ορθό, πρέπει να θορυβήσουν τον ασθενή ο οποίος θα πρέπει να ενημερώσει τον γιατρό σχετικά. Ο εκτελών την εξέταση γιατρός θα σας ενημερώσει άμεσα για τα ευρήματα ενώ εάν έχουν ληφθεί βιοψίες θα πρέπει να μεριμνήσετε για τη λήψη των αποτελεσμάτων τους μετά από μερικές εβδομάδες.